HAVALANDIRMA

[rhino]

YARDIMI OLUR UMARIM.



Konutlarda Doğal ve Zorlanmış
Havalandırma Sistemleri

Havalandırma, bina içerisine dış ortamdan sağlanan temiz hava olarak alınabilir. Enerji tasarrufu sağlayabilmek için ya bu havalandırmanın doğal yollarla sağlanması gerekir veya eğer bunu sağlamak için enerji kullanılıyorsa iç hava iklimlendirildikten sonra içeri yeniden gönderilir veya dışarıdan alınan temiz hava ile karıştırıldıktan sonra bina içerisine gönderilir. Havalandırma ile içerideki kirlenmiş hava nemlendirilir ve kirli havanın bir kısmı dışarı atılırken içeriye temiz hava alınır

Bir bina içerisinden istemli veya istemsiz akan dış havanın iki nedenle önemi vardır. Dış hava çoğunlukla iç ortamın kirlenmiş havasının nemlendirilmesi ve bu dış havanın ısıtılması veya soğutulması ile ilgili enerji alanın iklimlendirme yükü önemlidir. İç hava kirletici seviyesinin uygun kontrolünün sağlanması için minimum hava oranın bilinmesi önemlidir

İç ve dış ortam arasındaki hava değişimi havalandırma (istemli ve ideal olarak kontrol edilerek) ve sızma (istemsiz ve kontrolsüz) şeklinde olabilir. Havlandırma doğal ve zorlanmış olarak olabilir. Doğal havalandırmada hava güç kullanmadan, açık pencerelerden, kapılardan ve ya binalar kabuğuna bilinçli olarak açılan bölgelerden gerçekleşir. Zorlanmış havalandırma istemli, fanlar veya üfleyiciler kullanarak, dış havanın içeri alınması veya iç havanın dışarı atılması için özel olarak tasarlanmış ve kurulmuş sistemler gerçekleştirilir

Sızma ise, çatlaklardan, yarıklardan veya bilinçsiz olarak açılmış deliklerden kontrolsüz olarak gerçekleşen hava akımıdır. Sızma ve doğal havalandırma iç ortam ile dış ortam arasındaki rüzgar, iç ve dış ortam arasındaki sıcaklık farkından dolayı gerçekleşmektedir

Binalarda hava değişim modelleri üç şekilde gerçekleşmektedir.

1. Zorlanmış havalandırma
2. Doğal havalandırma
3. Sızma

Bu modeller, enerji hava kalitesi ve ısıl konfor açısından farklılıklar göstermektedir. Bu modeller aynı zamanda değişim havası miktarı
açısından da biri birinden farklılıklar göstermektedir. Binalardaki hava değişimi sırasında çoğunlukla bu üç model bir arada bulunabilmektedir

Zorlanmış Havalandırma Sistemi

Zorlanmış havalandırma (Şekil 1), hava miktarının kontrol edilmesi için bir havalandırma sisteminin kurulmuş olması ve dizayn edilmiş olması nedeni ile hava değişiminin istenilen düzeyde olması ve konforun kontrol edilmesi için en büyük potansiyele sahip sistemdir. Zorlanmış havalandırma sistemlerinde hava değişim miktarı seçilen fana, tasarlanan sitemin dağıtım şebekesine ve dağıtım şebekesindeki kayıplara bağlıdır. Eğer sistem tasarımında bu parametreler uygun seçilmemişse,binaya sağlanan hava miktarı arzulanan havadan farklı olacaktır.

Zorlanmış havalandırma çoğunlukla büyük binalar için ihtiyaç duyulan minimum hava miktarını sağlanarak yaşayanların ve çalışanların sağlıkları ve konforları için tercih edilen ve zorunlu bir sistem olarak ortaya çıkar. Karmaşık bir sistemdir, birçok elemanı vardır, ilk yatırım maliyeti ve işletme maliyeti yüksektir

Doğal Havalandırma Sistemi
Doğal havalandırma, isteyerek açılmış olan bölümlerden rüzgar ve iç ve dış hava sıcaklıkları arasındaki farklardan kaynaklanan basınç farkı dolayısı ile oluşur. Açık pencerelerden,kapılardan veya doğal olarak havalandırma sağlamak için açılan bölgelerden sağlanan hava akımı ile iç ortam havası arzulanan sıcaklıkta tutulur ve iç ortamdaki kirleticiler ortamdan uzaklaştırılabilir. Öncelikle iç ortama sağlanan hava dış ortam sıcaklığından iç ortam sıcaklığına ısıtılıp veya soğutularak ortama verilir

Diğer yandan hava değişimi iç ortamdaki havanın nem oranını yükseltir. Özellikle yaz sezonlarında kimi bölgelerde dış havanın nem oranı yüksektir ve bu yüzden nem oranının düşürülmesi gerekir

Doğal havalandırma veya sızma ile gerçekleşen havalandırma rüzgar, sıcaklık gibi nedenlerle iç ve dış ortam arasında meydana gelen basınç farkı sonucu oluşur. Ortamlar arasında meydana gelen basınç farkının büyüklüğü, rüzgarın şiddeti veya sıcaklık farkının yanı sıra bina duvarlarında açılan açıklıkların büyüklükleri, konumları havalandırmanın kapasitesini belirler. Bina yüzeyleri arasındaki basınç farkının sonucuna bağlı olarak gerçekleşen hava akımı sırasında bina içersine giren havanın kütlesel debisi çıkan havanın kütlesel debisine eşit olacaktır. İç ve dış havanın yoğunlukları arasındaki fark eğer ihmal edilebilirse, bina içersine giren havanın hacimsel debisi, çıkan havanın hacimsel debisine eşit olacaktır. Rüzgarın bina dış yüzeyine çarpması nedeniyle binanın dış yüzeyinde statik basınç oluşturur ve bu basınç rüzgarın büyüklüğü yanı sıra rüzgarın yönüne ve binanın konumuna bağlıdır.

Rüzgar Basıncı
Rüzgarın oluşturduğu basınç rüzgara cephe olan yüzeyde pozitif diğer yüzeyde ise negatif olmaktadır. Diğer yüzeylerdeki basıncın pozitif veya negatif olması rüzgarın açısına ve binanın şekline bağlıdır

Genellikle binalar çevresindeki rüzgar büyüklüğü bölgedeki ortalama meteorolojik rüzgar hızından daha azdır ve meteorolojik verileri kullanmak rüzgar basıncının daha yüksek bulunmasına yol açabilir. Rüzgar hızı binanın temelinde sıfırdır ve yukarılara çıktıkça artar. Meteorolojik rüzgar ölçümleri 10 m. yükseklikte ve açık alanlarda yapılır. Binaların yüksekliği genelde 10 m ’den daha azdır ve bu nedenle binaya etkiyen rüzgar daha düşüktür. Bina çevresinde bulunan çalılar, ağaçlar veya diğer binalar hem rüzgar hızını azaltır hem de türbülans
yaratarak rüzgar yönünü değiştirir.


Yığılma Basıncı
İç ve dış ortam arasındaki sıcaklık farkı yoğunluk farkına neden olur, böylece basınç farkı oluşur ve bu da hava akımına neden olur. Isıtma dönemlerinde, sıcak iç hava yükselir ve sıcak hava binanın tavanından dışarı çıkar, bu dışarı çıkan havanın yerine binanın alt kısımlarından soğuk hava binanın içine girer. Soğutma dönemlerinde hava akımı terstir ve genellikle daha düşüktür, çünkü iç ve dış sıcaklık farkı küçüktür.Doğal havalandırma ile sıcaklık kontrolü, genellikle mekanik iklimlendirmenin olmaması durumunda iç ortamı soğutmak için kullanılır. Binanın bulunduğu konum, gerekli ayarlamalar ve bina üzerindeki havalandırma açıklıklarının kontrolü, dış ortamdaki rüzgar ve sıcaklık havalandırmanın istendiği düzeyde ve bina boyunca havanın iyi bir şekilde dağılımının sağlanmasında önemli parametrelerdir

Doğal havalandırma ile sıcaklık kontrolü, genellikle mekanik iklimlendirmenin olmaması durumunda iç ortamı soğutmak için kullanılır. Binanın bulunduğu konum, gerekli ayarlamalar ve bina üzerindeki havalandırma açıklıklarının kontrolü, dış ortamdaki rüzgar ve sıcaklık havalandırmanın istendiği düzeyde ve bina boyunca havanın iyi bir şekilde dağılımının sağlanmasında önemli parametrelerdir.

Doğal havalandırma açıklıkları şunlardır:

1)Pencereler, kapılar
2) Çatılardaki havalandırmalar
3) Özel olarak tasarlanmış içeri ve dışarı açılan açıklıklar.
Pencereler, aydınlatma işlevinin yanında açılmaları durumunda havalandırma da sağlarlar.Pencereler düşey ve yatayda kayabildikleri gibi, menteşelerle üstten, alttan veya yandan montaj yapılarak pencere açıklığı ayarlanmak suretiyle hava akış miktarı kontrol edilebilir

Çatılardaki havalandırma sistemleri hava akışını sağlarlar. Kapasiteleri havalandırmaların çatıdaki konumuna bağlıdır. Doğal hava akımı veya yerçekimi farkından faydalanarak çalışan havalandırmalar hareketsiz, menteşeli, salınımlı veya dönel olabilirler. Doğal havalandırmalar bir güç ile tahrik edilen fanlar yerleştirilerek havalandırma kapasitesi artırılabilir. Bu fanlar ihtiyaç duyulan havalandırmadan eğer çok düşük havalandırma gerçekleşiyorsa uygundurlar. Yerçekimi etkisi ile çalışan havalandırmalar elle kumandalı, termostat veya rüzgar hızı ile kontrollü damperler içerebilirler. Çatı havalandırmaları sınırsız rüzgar alabilecek şekilde konumlandırılmalıdırlar. Hava akımını sağlayabilmek için aynı zamanda binaların alt bölümlerine delikler yerleştirilmelidir


Rüzgar Tarafından Oluşturulan Akış

Havalandırma debisini etkileyen faktörler, rüzgarın hızı, egemen rüzgar yönü, rüzgar hızı ve yönündeki günlük ve sezonsal değişim ve bina yakınlarındaki binalar, tepeler, ot, çalı ve ağaçlardır. Rüzgar hız, genellikle yazın kışa göre daha düşüktür. Aynı zamanda rüzgar yönündeki değişim de mevsimseldir. Doğal havalandırma sistemleri için rüzgar hızı, genellikle mevsimsel ortalamasının yarısı kadar hesaba katılmalıdır.Hava akımını belirlemede en önemli parametre binadaki açıklıklardır

SONUÇ

Doğal havalandırma sağlayabilmek için şu noktaların göz önünde bulundurulması gerekir:

1. Sıcak ve nemli iklimlerde bina içinde serinlik sağlayabilmek için maksimum hava hızını sağlamak gerekir. Sıcak ve kuru iklimlerde,
özellikle sıcaklığın düşük olduğu gecelerde maksimum hava akışı sağlayarak bina yapısının soğutulması uygun olur.

2. Topografya, yer yüzeyindeki bitki örtüsü ve çevre binalarının konumunu kullanarak rüzgarın yönlendiği yerlere binalar yaparak rüzgardan maksimum yararlanılabilir. Ayrıca bitkiler kullanılarak da rüzgar istendiği şekilde yönlendirilebilir. Havanın içeri gireceği açıklıkların önlerinin zamanla kapanmamasına dikkat edilmelidir.

3. Binanın konumlandırılması maksimum rüzgar alacak şekilde yapılmalıdır.

4. Çeşitli mimari elemanlar kullanarak rüzgarın içeri giriş bölgelerine yönlendirilmesi sağlanabilir.

5. Binanın uzun cephesi, kapı ve pencerelerin yoğun olduğu yüzeylerin yaz rüzgarlarının egemen olduğu yöne konması havalandırma akımını artıracaktır.

6. Pencereler farklı basınç zonlarının olduğu yüzeylere yapılmalıdır. Karşılıklı duvarlara yapılan pencereler doğal havalandırmayı artıracaktır.

7. Eğer bir odanın tek dış duvarı varsa iki büyük pencere yapılması iyi bir havalandırma sağlayacaktır.

8. Eğer açıklıklar aynı seviyede ise, ve tavana yakınsa çoğu hava bypass yapar ve içerideki nemin ve kirlenmiş havanın uzaklaştırılmasında verimsizdir.

9. Sıcaklık farkından faydalanarak yapılan havalandırmalar için, açıklıklar arsındaki yükseklik ne kadar fazla olursa, hava akımı da o kadar fazla olacaktır.

10. Birim açıklıkta en büyük akış miktarını sağlamak için, hava giriş ve çıkış alanlarının biri birine eşit olması gerekir. Eğer hava giriş açıklığı küçük ve çıkış açıklığı büyükse, giriş hızı büyük olur. Eğer çıkış açıklığı küçük ve giriş açıklığı büyük ise oda içerisinde daha üniform bir akım sağlanabilir.

11. Açıklıkların hesaplanan değerlerden daha büyük olması, bazen daha fazla arzulanır.Çünkü, çok sıcak havalarda bile ortamın serinletilmesi mümkün olabilir.

12. Yatay pencereler genellikle kare kesitli veya düşey pencerelerden havalandırma açısından daha iyidir.

13. Pencereler, açıklıkları ayarlanabilir şekilde tasarlanmalıdır.

14. Giriş açıklıkları oda içerisindeki eşyalar tarafından engellenmemelidir. Eşyalar hava akımını yerleştirecek şekilde yerleştirilerek daha uygun bir serinletme gerçekleştirilebilir.

15. Düşey hava bacaları veya açık merdiven aralıkları sıcaklık farkından yararlanarak,havalandırma miktarı artırılabilir

[creator]

Paylaşımın için teşekkürler rhino...

[maglor]

Helal valla...
Üniversitedeyken bu kadar araştırma yapsaydım, iç mimar olurdum.

[Bora]

P.i.s. gerçekten yardımcı olmuşsun bu topic ile ilerde bana da faydası olur

[creator]

"Paylaşımın için sağol "şeklinde yazsan parmakların mı kopar güzel kardeşim. Pis Pis yazıyosun böyle.

[rhino]

pis ne yaw:D

[maglor]

Sandığımca :d

''paylaşım için sağol'' arkadaşım.

Heralde odur değilmi.

Ama P.İ.S deyince ben pis anlıyorum. :d